Haryana Board Class 7 Sanskrit Question Paper 2024 Answer Key

Haryana Board (HBSE) Class 7 Sanskrit Question Paper 2024 PDF Download. HBSE Class 7 Sanskrit Question Paper 2024. Haryana Board Class 7th Sanskrit Question Paper 2024. Class 7 Sanskrit Paper 2024 Haryana Board. HBSE Class 7th Sanskrit Question Paper 2024 with Answer. Haryana Board Class 7th Sanskrit Question Paper 2024 Solution. हरियाणा बोर्ड कक्षा 7 संस्कृत पेपर 2024.

Haryana Board Class 7 Sanskrit Question Paper 2024 Answer Key

भाग क – बहुविकल्पीय प्रश्न (1 अंक)

1. पृथिवी केन धार्यते?
(क) असत्येन
(ख) सत्येन
(ग) बलेन
(घ) संकल्पेन
उत्तर – (ख) सत्येन

2. सरस्तीरे के आगच्छन्?
(क) धीराः
(ख) वराः
(ग) गजाः
(घ) धीवराः
उत्तर – (घ) धीवराः

3. कति ऋतवः भवन्ति?
(क) षट्
(ख) द्वादश
(ग) अष्ट
(घ) दश
उत्तर – (क) षट्

4. मञ्चे कति बालकाः उपविष्टाः सन्ति?
(क) त्रयः
(ख) चत्वार
(ग) पञ्च
(घ) सप्त
उत्तर – (ख) चत्वार

5. रमाबाई केन सह विवाहम् अकरोत्?
(क) विपिनेन
(ख) दासेन
(ग) बिहारेण
(घ) विपिन बिहारी दासेन
उत्तर – (घ) विपिन बिहारी दासेन

6. कदा शय्याम् त्यजेत्?
(क) प्रातः काले
(ख) सायं काले
(ग) अर्धरात्रौ
(घ) मध्याह्ने
उत्तर – (क) प्रातः काले

7. कः श्मशाने वसति?
(क) शिवः
(ख) पतिः
(ग) पिता
(घ) जननी
उत्तर – (क) शिवः

8. अस्माकं ध्वजे कति वर्णाः सन्ति?
(क) एकः
(ख) द्वौ
(ग) त्रयः
(घ) चत्वारः
उत्तर – (ग) त्रयः

9. बालानां मौलिकः अधिकारः कः?
(क) क्रीडा
(ख) शिक्षा
(ग) परिधानम्
(घ) मनोरंजनम्
उत्तर – (ख) शिक्षा

10. संसारे कस्य अभावः दृश्यते?
(क) शत्रुतायाः
(ख) विश्वबन्धुत्वस्य
(ग) मित्रस्य
(घ) वीरस्य
उत्तर – (ख) विश्वबन्धुत्वस्य

11. वृक्षे का प्रतिवसति स्म?
(क) चटका
(ख) महिला
(ग) बालिका
(घ) कोकिला
उत्तर – (क) चटका

12. विद्याविहीनः नरः कः अस्ति?
(क) गुणवान्
(ख) पशुः
(ग) महान्
(घ) गुणहीनः
उत्तर – (ख) पशुः

13. का भाषा प्राचीनतमा?
(क) हिन्दी
(ख) संस्कृत
(ग) पञ्जाबी
(घ) गुजराती
उत्तर – (ख) संस्कृत

14. कस्याः मनसि महती जिज्ञासा वर्तते?
(क) अनामिकायाः
(ख) अनारिकायाः
(ग) रमायाः
(घ) शकुन्तलायाः
उत्तर – (ख) अनारिकायाः

15. का विहसति?
(क) धरणी
(ख) बालकः
(ग) युवकः
(घ) शिशुः
उत्तर – (क) धरणी

भाग ख – वस्तुनिष्ठ प्रश्न (1 अंक)

16. वसुन्धरा बहुरत्ना भवति। (सत्यम् / असत्यम्)
उत्तर – सत्यम्

17. कर्मकराः सेतोः निर्माणं कुर्वन्ति। (सत्यम् / असत्यम्)
उत्तर – सत्यम्

18. …………… बालिका मधुरं गायति। (एकम् / एका)
उत्तर – एका

19. अहं प्रातः ………….. सह भ्रमणाय गच्छामि। (पित्रा / पितुः)
उत्तर – पित्रा

20. पृथिव्यां कति रत्नानि?
उत्तर – त्रीणि

21. हरिणः किं खादति?
उत्तर – नवघासम्

22. रेखाङ्कित पदमधिकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत –
सत्येन वाति वायुः।
उत्तर – केन वाति वायु:?

23. रेखाङ्कित पदमधिकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत –
विद्या राजसु पूज्यते।
उत्तर – का राजसु पूज्यते?

24. प्रातः काले ईश्वरं स्मरेत्। (आम् / न)
उत्तर – आम्

25. धावन् समये अश्वः खादति। (आम् / न)
उत्तर – न

भाग ग – अति लघु उत्तरात्मक प्रश्न (2 अंक)

26. पृथिव्यां त्रीणि रत्नानि कानि?
उत्तर – पृथिव्यां त्रीणि रत्नानि जलम्, अन्नम्, सुभाषितम् च।

27. कृष्णमूर्तेः कति कर्मकराः सन्ति?
उत्तर – कृष्णमूर्तेः अष्टौ कर्मकराः सन्ति।

28. अशोक स्तम्भः कुत्र अस्ति?
उत्तर – अशोक स्तम्भः सारनाथे अस्ति।

29. गुरूणां गुरुः का अस्ति?
उत्तर – गुरूणां गुरुः विद्या अस्ति।

30. व्याघ्रः कुत्र गर्जति?
उत्तर – व्याघ्रः विपिने गर्जति।

31. कोष्ठकात् समुचितं पदम् चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत –
(क) …………. नमः। (हरिम् / हरये)
उत्तर – हरये

(ख) …………. परितः कृषिक्षेत्राणि सन्ति। (ग्रामस्य / ग्रामम्)
उत्तर – ग्रामम्‌

32. संस्कृते संख्यावाचक शब्दान् लिखत – 8, 18, 29, 40
उत्तर : 8 = अष्ट
18 = अष्टादश
29 = नवविंशति / एकोनत्रिंशत्
40 = चत्वारिंशत्

33. कोष्ठकात् समानार्थकपदानि चित्वा लिखत –
(माता, नयनानि, प्रस्तरे, जन्तवः)
(क) शिलायाम् = ……….
उत्तर – प्रस्तरे

(ख) पशवः = …………
उत्तर – जन्तवः

(ग) अम्बा = ………….
उत्तर – माता

(घ) नेत्राणि = …………
उत्तर – नयनानि

भाग घ – लघु उत्तरात्मक प्रश्न (3 अंक)

34. संधिकार्यं कुरुत –
(क) प्रदेशः + अस्ति = ………..
उत्तर – प्रदेशोऽस्ति

(ख) अत्र + एव = ………….
उत्तर – अत्रैव

(ग) जनक + आदयः = …………
उत्तर – जनकादयः

35. कोष्ठकात् अव्ययपदानि चित्वा वाक्यानि पूरयत –
(उपरि, अलम्, बहिः)
(क) वृक्षस्य ………… खगाः वसन्ति।
उत्तर – उपरि

(ख) वर्षाकाले गृहात् …………. मा गच्छ।
उत्तर – बहिः

(ग) ………….. विवादेन।
उत्तर – अलम्

36. अशुद्धपदं चिनुत –
(क) लते, रमे, माते, प्रिये।
उत्तर – माते

(ख) लिखति, गर्जति, फलति, सेवति।
उत्तर – सेवति

(ग) पतति, हसति, चरति, गमति।
उत्तर – गमति

37. समुचितं मेलनं कृत्वा लिखत –

(क) केशरवर्णः (i) शान्तेः सूचकः
(ख) हरितवर्णः (ii) शौर्यस्य सूचकः
(ग) श्वेतवर्णः (iii) समृद्धेः सूचकः

उत्तर : (क)(ii), (ख)(iii), (ग)(i)

38. अधोलिखितानि पदानि निर्देशानुसारं परिवर्तयत –
(क) हरिणः (सप्तमी-बहुवचने)
उत्तर – हरिणेषु

(ख) व्याघ्रः (द्वितीया-एकवचने)
उत्तर – व्याघ्रम्

39. लिख् धातोः लट् लकारस्य रूपाणि लिखत।
उत्तर –

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष लिखति लिखत: लिखन्ति
मध्यम पुरुष लिखसि लिखथः लिखथ
उत्तम पुरुष लिखामि लिखावः लिखामः

 

40. विलोमपदानि योजयत –

(क) शत्रुतायाः (i) दानवाः
(ख) मानवाः (ii) लघुचेतसाम्
(ग) उदारचरितानाम् (iii) मित्रतायाः
(घ) सुखिनः (iv) नूतनम्
(ङ) अपहाय (v) दुखिनः
(च) पुरातनम् (vi) गृहीत्वा

उत्तर : (क)(iii), (ख)(i), (ग)(ii), (घ)(v), (ङ)(vi), (च)(iv)

41. विशेषण विशेष्य पदानि योजयत –

(क) प्रमुखः (i) स्थानानि
(ख) दर्शनीयानि (ii) दर्शनीया
(ग) शिल्पकला (iii) प्रदेशः

उत्तर : (क)(iii), (ख)(ii), (ग)(i)

भाग ङ – दीर्घ उत्तरात्मक प्रश्न (5 अंक)

42. निम्नलिखितस्य श्लोकस्य सप्रसंग व्याख्यां कुरुत।
सत्यं ब्रूयात् प्रियं ब्रूयात् न ब्रूयात् सत्यमप्रियम् ।
प्रियं च नानृतं ब्रूयात् एष धर्मः सनातनः II
उत्तर : प्रसंग –
• व्याख्या – हमें सत्य बोलना चाहिये और प्रिय बोलना चाहिये। कभी भी अप्रिय लगने वाला सत्य नहीं बोलना चाहिये लेकिन प्रिय लगने वाला असत्य भी नहीं बोलना चाहिये। यही सनातन धर्म है।

43. अधोलिखितस्य गद्यांशस्य हिन्दी भाषायाम् अनुवादं कुरुत –
सूर्यस्य चन्द्रस्य च प्रकाशः सर्वत्र समानरूपेण प्रसरति । प्रकृतिरपि सर्वेषु समत्वेन व्यवहरति ।
तस्मात् अस्माभिः सर्वे परस्परं वैरभावं अपहाय विश्वबन्धुत्वं स्थापनीयम् I
उत्तर : प्रसंग – प्रस्तुत गद्यांश हमारी संस्कृत की पाठ्य-पुस्तक में निहित पाठ-10 “विश्वबंधुत्वम्” से लिया गया है।
• व्याख्या – सूर्य और चंद्रमा का प्रकाश सब जगह समान रुप से फैलता है। प्रकृति भी सभी के साथ समान व्यवहार करती है। इसलिए हम सभी को आपस में वैरभाव को छोड़कर विश्वबन्धुता की स्थापना करनी चाहिए।

44. घटनाक्रमानुसारं वाक्यानि लिखत –
(क) रमाबाई महोदयांयाः विपिन बिहारी दासेन सह विवाहः अभवत्।
(ख) 1858 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई जन्म अलभत।
(ग) सा उच्चशिक्षार्थं इंग्लैण्ड देशं गतवती।
(घ) 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई महोदयायाः निधनम् अभवत्।
(ङ) सा स्वमातुः संस्कृत शिक्षां प्राप्तवती।
उत्तर –
1. (ख) 1858 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई जन्म अलभत।
2. (ङ) सा स्वमातुः संस्कृत शिक्षां प्राप्तवती।
3. (क) रमाबाई महोदयांयाः विपिन बिहारी दासेन सह विवाहः अभवत्।
4. (ग) सा उच्चशिक्षार्थं इंग्लैण्ड देशं गतवती।
5. (घ) 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई महोदयायाः निधनम् अभवत्।

Leave a Comment

error: